Safran, kuşkusuz toprakta yetişen bitkilerin piyasa değeri en yüksek olanı. Öylesine değerli ki zaman zaman altınla kıyaslanıyor. Gramı ortalama 30 eurodan alıcı buluyor.
Safranlı pilavın, zerde tatlısının ya da İspanya mutfağının olmazsa olmazı paellanın ana malzemelerinden biri. Aynı zamanda geçmişten bugüne kumaş boyası için de kullanılıyor. Sarayda kullanılan kıyafetlere sarı renk onunla veriliyor, halı ve kilim dokurken sarı renk onunla elde ediliyordu.
Altınla yarışan bitki safranda hedef dünya devlerini yakalamak
Dünyanın en pahalı baharatı
Orta Doğu ve Anadolu’ya lale gibi Türkler tarafından getirildiğine inanılan ve süsengiller ailesinden olan safran, bir zamanlar Osmanlı mutfağının da vazgeçilmezi olduğu için bol miktarda yetiştiriliyordu.
Safranbolu şehrine adını veren bu çiçeğin üretimi zaman içinde azaldı hatta bitme noktasına geldi. “Dünyanın en pahalı baharatı” unvanını elinde bulunduran safranın yeniden yetiştirilmesi için Tarım ve Orman Bakanlığı harekete geçti.
Altınla yarışan bitki safranda hedef dünya devlerini yakalamak
Piyasaya İran hakim
Dünyada safran yetiştiren ülkeler, bu baharattan çok yüksek döviz girdisi sağlıyor. Dünyada en çok safran üretimi İran’da gerçekleştirilirken, bu ülkeyi Hindistan ve Yunanistan takip ediyor.
İspanya, Afganistan, Pakistan, Fas, İtalya ve Azerbaycan da üretim yapan diğer ülkeler arasında yer alıyor. Türkiye’de 2000’li yılların başlarına kadar 31 ilde çok küçük miktarlarda üretim sürdürülüyordu.
Altınla yarışan bitki safranda hedef dünya devlerini yakalamak
Alzheimer ve parkinson tedavisine umut olabilir
Kozmetik, ilaç ve gıda sanayiinde kullanılan safranın ağustos ayında dikimi, ekim-kasım aylarında ise hasadı yapılıyor.
Göz hastalıkları, bazı tümörler, alzheimer ve parkinson gibi hastalıkların tedavisi konularında safran üzerinde araştırmalar sürüyor.
Çiçeğindeki üç parçalı dişi organ (stigma), 3,5-4 cm civarında. Birkaç küçük tel görünümündeki bu organ kurutularak kullanılıyor. Ayrıca ‘safranal’ denilen bir bileşik de yine bitkiden elde ediliyor. Tohumdan değil soğandan yetiştirilen bitki, soğan başına 1-14 çiçek veriyor. Bu da az bulunmasına ve kıymetinin artmasına neden oluyor.
TRT HABER