PROJELER KAPSAMINDA EDİNİLEN TAŞINIRLARIN KULLANIMLARI

Erdal ÇİL

Ülkemiz gündemi akşamdan sabaha o kadar çabuk değişiyor ki…Sayıştay Raporlarının gözünden kurumlarımıza bakmaya kaldığımız yerden yine de devam edelim ama öncelikle Bolu’daki elim yangında hayatlarını kaybedenlere rahmet, geride kalan yakınlarına sabırlar dileyelim. Denetimi de denetim elemanlarını da pek sevmeyiz ama bu son yangında bile hep denetim konuşuyor, kim denetlemedi, kimin denetlemesi lazımdı gibi konuları konuşuyoruz. Umarım denetimin önemini anladığımız, denetim raporlarından yetkili bütün makamların üzerine düşeni yaptığı günlere evriliriz ümidiyle devam edelim.

Ara vermiştik ama özellikle hem ilimiz üniversitesinden hem de yurdun değişik üniversitelerinden gelen mesajlar, Sayıştay Raporlarıyla ilgili yazılarımıza gösterilen ilgiyi yansıtıyordu. Çok teşekkür ederim.

Aslında Sayıştay Başkanlığı’nın 2023 bulguları diyoruz ama bulunan bu kusurların geçmiş yılların da kayıtlarına girdiğini unutmayalım. Sadece 2023 yılındaki üniversitelerde görülmeyip diğer farklı üniversitelerde görüldüğü gibi gelecekte de maalesef başka veya aynı üniversitelerde görülebilme ihtimalleri üzülerek söylemeliyim ki çok fazla. Çünkü huylu huyundan vazgeçmiyor, güç zehirlenmesi sonucu keyfi uygulamalar hemen her kurumda aynı farklı şekillerde devam ediyor.

Son yazımızda Marmara Üniversitesi’nde görülmüş değişik kadrolara yapılan tedviren görevlendirmeler konusunu ele almış, burada da bu kusurun bu yıl sadece bu üniversitede bulguya girmesine rağmen başka üniversitelerde olmadığı anlamına gelmemesi gerektiğine değinmiştik. Yine 2023 raporlarında bu üniversiteye bulgu olarak sorulmuş bir başka başlığa geçelim.

“Bilimsel Araştırma Projeleri Kapsamında Alınan Taşınırların Proje Bitiminde İade Edilmemesi.”

İnanın bu konu da diğer birçokları gibi sadece bu üniversiteye özgü değil. Görev yaptığım, denetimine gittiğim birçok kurumda da bu yollarla edinilmiş birçok cihaz, araç ve donanımların, sanki bu alınanlar devletin malı değilmiş gibi görülmeleridir. Koca kurumların demirbaşlarında örneğin sadece bir veya birkaç otoanalizör gibi yüksek maliyetli laboratuvar cihazları bulunmasına ve bunların da yoğun kullanımları sonucu sık arızalar yapıp hastanelerin hizmet akışını kesintiye uğratmalarına rağmen bu projeler yoluyla edinilmiş bu cihazlardan maalesef yararlanılmadığı görülmüştür. Yani kurumlarımız bir bakıma varlık içinde yokluk çekmekte, daha ekonomik temin edebilecekleri hizmetleri daha yüksek maliyetlerle edinmek zorunda kalmaktadırlar.

Bununla ilgili 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanunu’nun 48’inci maddesinde; kamu idarelerinin, taşınırların yönetimi, kaydı, muhafazası ve kullanımından sorumlu olduğu, idarelere ait malların edinme, kiralama, tahsis, yönetim, kullanma ve elden çıkarma işlemlerinin mevzuatında öngörülen kurallar dâhilinde hizmetin amacına uygun olarak verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre yapılacağı, bu ilkeye aykırı eylem ve işlemlerden doğacak zararlardan, malların yönetimi veya kullanılması hususunda yetki verilenlerin sorumlu olduğu belirtilmiştir.

Taşınır Mal Yönetmeliği’nin “Sorumluluk” başlıklı 5’inci maddesinin üçüncü fıkrasında; kamu idarelerine ait taşınırların muhafazası ile görevli olan veya kendilerine kullanılmak üzere taşınır teslim edilen kamu görevlilerinin, bu taşınırları en iyi şekilde muhafaza etmek, gerekli bakım ve onarımlarını yapmak veya yaptırmak, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanmak ve görevin sona ermesi veya görevden ayrılma halinde iade etmek zorunda olduğu belirtilmiştir.

Yükseköğretim Kurumları Bilimsel Araştırma Projeleri Hakkında Yönetmelik’in “Muhasebeleştirme işlemleri ve belgeleri” başlıklı 15’inci maddesinde de; satın alınan taşınır malların, Taşınır Mal Yönetmeliği gereğince taşınır işlem fişi düzenlenerek yükseköğretim kurumunun kayıtlarına alınacağı, bu kapsamda edinilen dayanıklı taşınırların, bunları kullanacak proje yürütücüsüne ya da belirleyeceği kişiye taşınır teslim belgesi ile teslim edileceği, tüketime yönelik mal ve malzemelerin ise taşınır işlem fişi düzenlenerek doğrudan proje yürütücüsünün kullanımına verileceği ifade edilmiştir.

Burada bahsettiğimiz bu hükümlere rağmen kendisine taşınır belgesiyle taşınır teslimi yapılmış olan proje yürütücülerinin ya da bunlar tarafından belirlenen kişilerin, kullanımında olan taşınırları proje süresince, veriliş amacına uygun bir şekilde kullanma ve görevin sona ermesini müteakiben iade etmedikleri görülmektedir. Söz konusu taşınırların proje bitiminde iade edilmemesi ve kişisel amaçlar için kullanımına devam edilmesi, taşınırların “veriliş amacına uygun” kullanılma sorumluluğunun artık yerine getirilmediği anlamına gelmektedir. Çünkü bu taşınırlar, belirli bir projenin yürütülmesi amacına hizmet etmek için edinilmiş, üniversite kayıtlarına girmiş ve proje süresi boyunca kullanılmak üzere, proje yürütmekle görevli kişilere “geçici” olarak teslim edilmiştir. Denetimlerde, projeler kapsamında satın alınan taşınırların, projeler tamamlanmasına rağmen ortak kullanım alanına devredilmediği ve ihtiyacı olan başka araştırmacıların kullanımına açılmadığı tespit edilmiştir. Projelerin tamamlanmasının ardından proje kapsamında alınan taşınırların, proje yürütücüleri tarafından kullanılmaya devam edilmesi, projelerde; kişisel kullanıma uygun ve tekrar eden taşınır alımları yapılmasına neden olmaktadır. Kamu kaynaklarının bu şekilde kullanılması; verimlilik ve tutumluluk ilkesiyle çelişmekte, savurganlığa ve verimsizliğe yol açtığı çok açık bellidir.

Düşünün: Bir üniversitede sözgelimi şimdiye kadar 500 proje yapılmış olsun. Yaklaşık her projede artık olmazsa olmaz şeklinde görülen bazı taşınırlar vardır. Laptop, bilgisayar, yazıcı gibi. Kurumun resmi bütçesinden bu taşınırlar belli ihtiyaç kuralları çerçevesinde ve azami ölçüde tasarruf kurallarına uyularak satın alınıp, yine belli ilkeler çerçevesinde hizmet üretmek adına personele dağıtılırken aynı kurumda aynı taşınırlar iki veya üç yıl gibi süresi olan projeler adı altında yürütücülere dağıtılmakta ve proje sonunda da kuruma teslim edilmemekte veya çok sonraları ve bozulmuş olarak ancak teslimi yapılmaktadır.

Bu bulguda Marmara Üniversitesi cevap olarak, konu hakkında tüm birimlerin yazı ile bilgilendirildiği, gerekli takibin yapılacağı ve hassasiyetin gösterileceği ifade edilmiştir.

Sonuç olarak; kaynakların kullanımında verimlilik ve tutumluluk ilkesine göre hareket edilebilmesi için bilimsel araştırma projeleri kapsamında alınan taşınırların, projenin tamamlanmasıyla iade edilmesi ve ihtiyacı olan araştırmacıların kullanımına açılması gerekmektedir.

Bekleyip göreceğiz ama dediğimiz gibi de bu sorun da sadece bu üniversiteye özgü değil ve bir daha da başka üniversitelerin de bu bulgudan kendilerine ders çıkarıp aynı hatayı yapmamaları böyle anlayışlarla, bu güç zehirlenmeleriyle hiç de kolay değil.

İlk yorum yazan siz olun
UYARI: Küfür, hakaret, rencide edici cümleler veya imalar, inançlara saldırı içeren, imla kuralları ile yazılmamış,
Türkçe karakter kullanılmayan ve büyük harflerle yazılmış yorumlar onaylanmamaktadır.