Karia Antik Kentleri grubunda, Muğla'nın Yatağan ilçesinin batısında bulunan Eskihisar köyü ile iç içe olan, halen daha kent içinde tarihi köy evlerinde oturan ailelerin bulunduğu, yaşayan bir antik kenttir. Dünyanın mermerden inşa edilmiş en büyük kentlerinden biridir.

Stratonikeia, M.Ö. 3. yüzyılda kurulmuştur. Bu tarihte Suriye kralı I. Selevkos eşi Stratonike adına Stratonikeia şehrini kurmuştur. Burası aşkların yaşandığı ve gladyatörlerin yetiştiği bir bölge olarak ünlenmiştir.

Yüzyıllarca anlatılan bir rivayete göre; prens, kralın güzeller güzeli eşine kara sevda derecesinde vurgundur. Başkası olsa son derece sert bir cezaya başvuracak olan kral, ciğerparesi oğlunun bu durumu karşısında önce şaşkınlığa düşer. Ancak sonrasında meseleyi halkına açmaya, onların takınacağı tutuma göre hareket etmeye karar verir. Halk, genç prens ile üvey annesinin evlenmesini ister. Kral Seleukos da, genç eşi Stratonike ile oğlunu evlendirir. Diğer bir rivayete göre ise Kral Seleukos genç eşi ve oğlu I.Antiokhos arasında geçen gizli aşkı öğrenince ikisini ülkenin kuzeyine göndermiştir.

Kent, Geç Tunç Çağı'ndan günümüze kadar kesintisiz olarak her dönem yerleşimine ev sahipliği yapmıştır. En önemli özelliklerinden biri ise güzelliği, bütünlüğü, etkileyiciliği ve hikâyelerinin yanı sıra kesintisiz bir tarihsel dokuya sahip olmasıdır.

Kentin bu özelliği ile ilgili olarak Stratonikeia Kazı Başkanı Prof. Dr. Bilal Söğüt vermiş olduğu bir röportajda şunları söylemiştir: “Anadolu'nun pek çok yerinde tarihi yapıları görmek mümkün ama Stratonikeia'da antik dönemden günümüze yapıların hepsi bir araya toplanmış. Kentteki her alanda belirli bir yapıyı ön plana çıkarıyoruz. Osmanlı dönemi köy meydanından tutun, Helenistik döneme ait meclis binası, tapınaklar, hamamlar, hepsini bir arada görebiliyoruz. Buradaki farklılık herkesin ilgisini çekiyor. Stratonikeia Antik Kenti tarihte gladyatörlerin yetiştirildiği, büyük aşkların yaşandığı özel bir bölge. Ziyaretçiler kenti gezerken bir anda Helenistik dönemden meclis binasını bir taraftan Osmanlı dönemi Ağa Evini yan yana görebiliyorlar. Antik dönemden günümüze yapılar içerisinde bütünselliği, korunmuşluğu birlikte koruyor ve koruma altına alıyoruz. ”

Kentte devam eden arkeolojik kazılar ile her geçen gün yeni tarihi eserler ve yapılar gün yüzüne çıkmaktadır. Gelecek hafta ki yazımda kentteki yerleşim planı ve sosyal hayat üzerine değineceğim.