Üç boyutlu (3D) modelleme, bir nesnenin veya şeklin matematiksel bir temsilini oluşturarak yazılım kullanma süreci olarak ifade edilebilir. 3D modelleme gerçek nesnelerin bilgisayar ortamına aktarılarak üç boyutlu olarak görmemizi sağlayan vektörel ve poligonal çizimlerden oluşmaktadır. Oluşturulan nesne bir 3D model ismini alır ve modeller çeşitli birçok bilim ve endüstri alanlarında kullanılabilmektedir. Video oyunları, mimari sektör, film sektörü, televizyon, inşaat sektörü, ürün geliştirme, tıp, arkeoloji gibi bilim alanlarında grafik tasarımları işlemek, görselleştirmek, simüle etmek için kullanılmaktadır.

3D modelleme araçları aynı zamanda zaman kazandırıcı ve yenilikçi bir yaklaşımdır. Eskiz ya da karakalem çalışmalarıyla yapılacak uzun süreli işlere göre 3D modelleme oldukça hızlı, kolay ve daha doğru veri sağlar. Bu tip modellemeler bazı durumlarda otomatik olarak yapılabildiği gibi manuel olarak da yapılabilmektedir. Manuel olarak tasarlanması düşünülen nesne heykeltıraş gibi uğraşarak meydana getirilirken, otomatik düzenleme ise önceden yapılıp kaydedilmiş bir tasarımın tekrar kullanılmasına da olanak vermektedir.

3 boyutlu modelleme ve yazıcıların tıp alanında kullanımı gün geçtikçe artmaya ve geliştirilmeye devam etmektedir. Materyal tedarik etme açısından 3D tasarımlar yapılıp 3D yazıcılar ile ürün elde edilmektedir.

3 boyutlu modellemenin kullanım alanlarından biri de materyal ve verilerin korunup saklanması üzerinedir. Anatomi, antropoloji, adli bilimler ve arkeoloji bilimleri açısından eski kemik kalıntılarının arşivlenmesi ve korunması, tarihi kalıntı ya da yapıların verisel olarak arşivlenip korunması üzerine yapılacak çalışmalar için en önemli gerekliliklerden biridir.

3D modellemenin arkeolojik çalışma tabanına inecek olursak, öncelikle yapılan kazı çalışmalarında kazı sürecini doğru, hızlı ve görselliği yüksek şekilde belgeleme çalışmalarında kullanılması gerekmekte/kısmen kullanılmaktadır. Sadece belgeleme çalışması olarak değil, yapılan çalışmaların, elde edilen yeni bilgilerin insanlara aktarılması sürecinde de 3D model önemlidir. Bu konuda yapmış olduğum Muğla’daki su sarnıçları çalışmasını umarım yakında genel erişime kazandıracağım.

Ayrıca son günlerde adından sıklıkla söz edilen Metaverse (Kurgusal Evren) ortamında yakında 3D modelleme ile oluşturulmuş, antik kentler, heykeller, tarihi yapıların karşımıza çıkması mümkün olacaktır.

Ahmet MEKE

CBS Uzmanı / Arkeolog